878. Eerlijkheid, openheid en waarheidlievendheid gaan niet samen met ideologische agenda’s en belangen – noch met persoonlijk gemotiveerde valsigheden of compensatie- en frustratie strategieën, politiek opportunisme, wraakzucht of geldingsdrang. Daaruit volgt dat elke ideoloog oneerlijk, onwaarachtig, manipulatief en doortrapt moet zijn, en zijn of haar ‘valse bewustzijn’, wantrouwen, ressentiment, stokpaardjes, morele superioriteitswaan, goedkope verontwaardiging en dubieuze argumentatieve munitie derhalve moedwillig en ten alle tijden dient te cultiveren, ten koste van alles en iedereen. Het doel en de middelen, weet u nog?

Ideoloog of extremistische activist zijn en een geweten of karakter hebben is al even lastig (maar niet per se onmogelijk). Wie louter leeft vanuit een politieke agenda, of een geradicaliseerde houding, heeft niet de luxe om echt eerlijk of open te zijn en wérkelijk kritisch te denken – en zal alles, tot vervelens toe, te pas en vooral te onpas, politiseren of ideologiseren. 

En dat terwijl nota bene bell hooks toch duidelijk zei: ‘Eerlijkheid en openheid vormen het fundament van elke betekenisvolle dialoog.’ 
Maar ja, fanatici, betweters (maar al te vaak in de praktijk nietsweters en nietskunners) of opgewonden puberale narcisten hebben enkel oren om zichzelf te horen, dat spreekt voor zich.

En men wil geen ‘insightful dialogue’ en dus doet de ideoloog gewoon alles om gelijk te krijgen – ook als ze het niet heeft, én dat vaak best wéét, het gaat erom te scoren, de andere ‘partij’ in diskrediet te brengen, te schaden, de macht te verkrijgen enzovoorts. Valsspelen is niet louter toegestaan, maar bijna mandatory (verplicht en vanzelfsprekend; een vereiste).

Of het oneigenlijk is of niet, doet dus niet ter zake, als het ‘de zaak’ maar dient – of lijkt te dienen, bekeken door het benauwde propagandistische lensje of bijeen gegraaide setje lensjes van de ideologische aandoening in kwestie. 

En of, en waar, de eigen club kwalijke praktijken uitvoert wordt uiteraard verhuld en verzwegen. Ideologie en leugens, (zelf)misleiding, minachting, wraakzucht, arrogantie, demonisering, terreur en doofpotten gaan al millennia gemakkelijk hand in hand. Het gaat de ideoloog immers om macht, niet om waarheid, noch om liefde of welwillendheid of werkelijke, welbegrepen en redelijke tolerantie. 

De politieke kleur van de ideoloog in kwestie is overigens geheel irrelevant – ze zijn allemaal hetzelfde wat de mentaal-emotionele bewegingen betreft, of voor wat betreft de gewetenloosheid, de moedwillige valsheid, het gecultiveerde cynisme. Het zijn in wezen allemaal fascisten of totalitaristisch verdwaasden (primitievelingen eigenlijk), en of ze zich nu als extreemrechts, -links, fundamentalistisch, of Uber-‘progressief’ etaleren doet dus niet ter zake.

In extremis: Lenin, Stalin en Mao waren er net zo goed in – of door bezeten – als Mussolini en Hitler, zeg maar. Je hebt hier nu eenmaal van doen met linkse of rechtse  fascisten, that’s all. De lui van de inquisitie, jakobijnen en de islamitische of christelijke taliban waren of zijn uiteraard van hetzelfde laken een pak, dat spreekt hopelijk voor zich. 

Dalrymple echter vat het conservatief, behoedzaam en vriendelijk voor ons samen: ‘De liefde voor de waarheid, waar die bestaat, is gewoonlijk zwakker dan de liefde voor macht’. 

Of zwakker dan de gefrustreerde, door angst en verveling gedreven aandachttrekkerij… voeg ik daar dan maar subtiel aan toe.

(Let er in het dagelijks verkeer – al dan niet virtueel – op of u wel met een mens te maken hebt, of met een ideologische kloon… ofwel een bezetene.

En besef tevens dat ook u zich als ideoloog of politicus kunt opstellen – of dat uw naaste dat kan doen -, zodra u feiten verdraait, oneigenlijke argumenten gebruikt, iemand zwartmaakt, de boel inkleurt naar believen, liegt of manipuleert om uw zin te krijgen, of een consequentie te ontlopen… het gaat dan weliswaar niet om politiek, maar de bewegingen zijn dezelfde.)

Anyway. We zijn allen in principe voor waarheid, rechtvaardigheid en eerlijkheid, toch? Dat zeggen zowel de fanaten als de braverikken graag onder elkaar, bij gelijkontstemden. Tot er iets plaatsvindt wat met onze directe belangetjes botst, onze reputatie (of ego) en positie op het spel zet of wanneer zich een buitenkansje voordoet. 

Op zo’n moment blijkt hoe we in werkelijkheid zijn… en of we onze ‘ziel’ verkopen, ja dan nee, en waaraan.
Vandaar mijn gezegde: ‘De meeste mensen deugen, tot er iets gebeurt.’*

Heldhaftigheid**, gewetensvol handelen, of principieel zijn, en menen kennis van zake te hebben, is altijd makkelijk – in theorie althans. Aan de stamtafel, tijdens het gourmetten, of zittend op de bank, voor de tv, of turend naar een ander schermpje, (of schreeuwend in een of andere meute, of opgehitst tijdens een ‘rally’) dan lukt het wel, ‘right’? 

Maar: leven is geen kijksport, zei ik u al eens…

Nog een klein, en wellicht stompzinnig, vraagje tot slot: is er een redelijk wezen te vinden die vóór armoede, racisme, ongelijkheid, domheid, gewelddadigheid, slavernij, kindermisbruik, onrechtvaardigheid, despotisme, onderdrukking, verkrachting, massamoord of genocide is? Ja, Hans, een paar extreemrechtse samenzweringsfanaten wellicht wel. Die lezen sowieso werken als De kritiek der cynische rede niet, voor zover ze überhaupt begrijpend kunnen lezen of iets van tekstverklaring weten.

Ik vraag het toch maar even, want these days…
*Karl Valentin zei: ‘Alle mensen zijn in wezen goed, alleen de bevolking is slecht.’ Ha! 

** Heldhaftigheid is overigens iets heel anders dan openbaar geweld plegen, of deel zijn van een lynchmob. Dat meestal valt onder de noemen van stupide kuddegedrag, tenzij men en masse een overduidelijke dictator wil afzetten in een of andere bananenrepubliek of theocratie. Grappig dat veel utlrarechtse of ultra conspiracy-fanaten samen luidkeels blaten tijdens nogal sullige protesten, en dan onderling alle anderen voor schapen uitmaken. Tamelijk lege en armzalige levens moeten die lui hebben. Treurige jeugd waarschijnlijk en veel issues, I guess. Maar ja, tijdens het samen schreeuwen heb je in elk geval je adrenaline-rush… en voel je je heel wat én deel van een superieur geheel. Plus: de onderliggende angst-depressie is toch mooi effe onderdrukt.

Bovenstaande wil overigens niet zeggen dat er niks mis zou zijn, of dat van alles en nog wat niet beter zou kunnen. Dit voor de eventuele slechte verstaanders, en zij die niks van me gelezen of begrepen hebben.
Vergeet echter een eerdere Valse noot niet: Wil je een betere wereld? Wees dan beter!

Klagen over wat niet zou deugen is veel gemakkelijker en goedkoper dan iets deugdelijks of werkelijk creatiefs doen of creëren.

Mensen uiteendrijven en/of tegen elkaar opzetten is ook al gemakkelijker en goedkoper dan hen bijeenbrengen… We zijn allemaal deel van de problemen én mogelijkheden op deze planeet.

Naschrift. 22 februari ’23 –

En ondertussen, geruime tijd na opheffing van alle ‘maatregelen’ (wat volgens diverse lieden niet zou gebeuren), gedragen we ons met z’n allen steeds ongeduldiger, onbeschofter en agressiever… je zal tegenwoordig maar tramconductrice zijn, of zoiets. Mensen in openbare en/of dienstverlenende functies zijn er al aan gewend om uitgescholden te worden! En worden regelmatig bedreigd of zelfs mishandeld. Onlangs werd (bijvoorbeeld) ook een huisarts neergestoken en een ambulance medewerker in elkaar geslagen – moet aan Dalrymple denken – Het mes ging erin. 

Na corona blijkt dit soort asociaal wangedrag nog verder toegenomen. Gezonde vrijheidsdrang, verfrissende assertiviteit, toejuichen waardige mondigheid, democratische vrijheid? Nee! Degeneratie; gebrek aan zelfbeheersing en basale menselijkheid gemengd met nihilistische gevoelens van ‘entitlement’ en andere waanideeën. Een manifestatie van ontspoorde individualisering in een zieke samenleving? 

Wonderlijk feit ook dat veel van die luidruchtige, ‘respect’ en ‘vrijheid’ eisende types zelf zo razendsnel respectloos, onbeschoft en zelfs gewelddadig menen te mogen zijn, zonder enige consideratie aangaande de vrijheid, waardigheid én veiligheid van hun medemensen – die blijkbaar als vijand, verwerpelijke idioot of als irrelevant worden gezien. Want alleen hij/zij die precies zo denkt (lees: voelt) als ik telt. 

Dat is overigens de tamelijk saaie standaardinstelling van de, zichzelf en zijn twiifels overschreeuwende, angstige, geconflicteerde, emotioneel en intellectueel tamelijk incompetente, zichzelf ‘wakker’ of verkoren wanende, fanaticus en nihilist – die meestal ook nauwelijks over enig vermogen tot zelfreflectie of humor beschikt. Overreact a lot?

Stelregel: Hoe harder je schreeuwt hoe incompetenter, instabieler en onzekerder je blijkt te zijn, en hoe dubieuzer je ‘argumenten’.

Twee citaten tot slot: 

‘Fanatisme is de zoon van onwetendheid.’ Pierre Claude Victor Boiste

‘Fanatisme is een overcompensatie voor twijfel.’ Robertson Davies

Lees eens wat boeken over tirannie, totalitarisme en lui als Hitler, Stalin, Mao en consorten… en de horden daaromheen, die hun succes faciliteerden. Is echt meer verrijkend dan de dagelijkse stroom bullshit op uw smartphone – smartphone fixatie is pretty stupid… voor een Mens.

You might learn a thing or two… I can provide u with a decent list. In Valse noten – Boek 1 – treft u een rijke lijst aan en in De Tao van Hans een zeer uitgebreide analyse van de extremistische mens, en tal van andere aspecten van de fanatiekeling en de Echte Mens. Lees dat boek ook eens, zeker nu ik u niet fysiek kan lastig vallen, ook daarvoor geldt dat u – indien niet te lui – wel eens het een en ander zou kunnen ontdekken en leren – als ik zoiets zeggen mag 🙂 Bovendien is ie nu via Bol extra goedkoop te krijg. Kunt u meteen een juichende review schrijven…